(VestNytt 241205)

Blanke ark ognye fargestiftar

Sjå også kvabibeltekstar kyrkja har vald ut til advent og jul

Advent og jul innleier det nyekyrkjeåret.

– Det symboliserer at me sommenneske kan få ein ny start, seier sokneprest i Øygarden, Svenn Martinsen.

Kyrkja: Kyrkja har si eiga tidsrekning.Kyrkjeåret går frå første søndag i advent til domssøndag som er siste søndagenfør det nye året tek til. På domssøndag fokuserer tekstane og preika på dei toutgangane av livet kristendomen talar om, medan fokus er «blidare» på søndaganei advent.

Eit nytt perspektiv

– På 1.søndag i advent i år nytta meLukas 4, der Jesus ropar ut eit nytt nådeår: Han starta eit nytt løp og eitnytt perspektiv for oss alle, fortel Svenn Martinsen.

Han meiner advent og jul er eit godt høvetil å sjå på livet sitt på nytt.

– Ein får ny nåde frå Gud, og nyemoglegheiter til å gjera noko med livet sitt. Dette er ein god inngang på både kyrkjeåret og kalendaråret,tykkjer Martinsen.

Sjølv vil soknepresten bruka mykje tid påkyrkja i jula. Han skal ha tre gudstenester julaftan, og fleire gudstenester iromjula og ved nyttår.

Fjerde søndag i advent var det Johannes døyparensom stod i fokus i kyrkja. Han som profeterte at Jesus skulle koma, og seinaredøypte Jesus.

Skitne-søndag

– Johannes sa at Jesus skal koma, ogat han sjølv skulle avta. Det fortel også noko om korleis me som menneske i dagogså kan ta innover oss julebodskapen, seier Maritinsen som vonar ikkje allebrukte siste søndagen før jul som ein «skitne-søndag».

– Det får vel greia seg om detluktar reint til jul, gliser Martinsen. Det er viktig at ein ikkje stressarslik på førehand at ein er heilt pest når høgtida kjem.

Å gå til gudsteneste julaftan, er eintradisjon for mange, men dette er ikkje ein lang kyrkjeleg tradisjon.

– Denne skikken har ikkje så lang historie, på mangeplassar tok dei ikkje til med gudsteneste på julaftan før på 1970-talet, fortelMartinsen. Historisk har det vore viktigare å gå i kyrkja første juledag.

Bjørgvin-biskop Ole D. Hagesæther sa fornokre år sidan at ein prest berre bør bruka sju minutt på preika i juledagane,fordi det då kjem mange til kyrkja som ikkje er vand med å høyra preiker. SvennMartinsen er ikkje heilt samd.

Må vera uspanande

– Eg tykkjer om lag 20 minutt er brafor ei vanleg preik. Då får ein høve til å gi to eller tre punkt å hugsa,meiner soknepresten. På julaftan bør ein nytta eit kvarters tid for at både småog store kan få noko med seg.

Han har også vorte oppmoda til å ha fleiresåkalla «samtalepreiker». Det er når presten går mellom kyrkjebenkane og heldpreika si.

– Det har vore populært, og egtrivst med det, men eg kan ikkje gjera det kvar gong.

Martinsen meiner ein «må tørra å vera littuspanande».

– Det er ikkje lurt å alltid brukafor mange spanande verkemiddel som metaforar og preikeform. Ein prest må hugsaat det er ordet i Bibelen som skal frelsa folket. Det er grunnen til at eg sither som prest i dag, at ordet frelser. Han som er sjølv er Ordet, har frelstmeg, sier han.

Langt eller kort, tema for kva han skalsnakka om på julaftan er i alle fall klart.

– Eg skal fortelja folket at det erfødd ein frelsar, og at han er Kristus, Herren, seier Martinsen.

Advent

1. søndag: Jesus ropar ut eit nytt nådeår«heime» i synagogen i Nasaret. Nye moglegheiter for dagens menneske er ei avmeiningane som kyrkja trekkjer ut. (Luk 4, 16-22a)

2. søndag: Jesus fortel at menneskesonen(Jesus) kjem att i den timen menneska sjølv ikkje ventar det. Moralen er difor:Ver beredt! (Luk 12, 35-40)

3. søndag: Jesus anerkjenner Johannes somsin bodbringar (Matt 11, 11-19). Johannes døyparen vert også sett i perspektivmed ein profeti (Jes 40, 1-8) frå gamletestamentet som fortel om bodbringarensom skal koma før Jesus.

4. søndag: Johannes døyparen konstatererat Jesus har «teke over». Det er då han seier: «Han skal veksa og eg skalminka». (Joh 3, 26-30)

Jul

Julaftan: Det tradisjonelle juleevangelieter teksten, som fortel historia om den natta Jesus vart fødd. (Luk 2, 1-14(20))

Julenatt/Juledag: Den eigentlegeinkarnasjonsmessa (at Gud vart menneske) fram til julaftan vart den mestvanlege dagen å gå i kyrkja. Teksten handlar også her om det tradisjonellejuleevangeliet, Luk.2.

1. juledag: Her er teksten frå Johannes1,1-14 der at «I opphavet varordet». Og: ”Ordet vart kjøt og tok bustad mellom oss.” Det er ein meir”teologisk” variant av juleevangeliet.

2. juledag: Dette er Stefanus-dagen, tilminne om Stefanus som vart den første kristne martyren. Dagen handlar også omforfølgning av kristne generelt. Jesus seier i teksten (Matt 10, 32-39) at:«Tru ikkje at eg er komen for å skapa fred på jorda…Eg er komen for å setjaskilje…Den som misser livet sitt for mi skuld, skal vinna det!»

Nyttårsaftan: Handlar om at Guds miskunnog tilgjeving er ny kvar morgon. (Klag 3, 22-26), og ei oppmoding til kristneom å halda ut til Jesus kjem att.

Nyårsdag: Handlar om kva Jesu Namn betyr.Matt.1,20b-21.

Kristi Openberring: Den siste juledagenpeikar på at Jesus er Ljoset for Verda. Joh.8,12.

Øystein Vik

Svenn Martinsenønskjer folk velkomen til kyrkja for å få ein ny start på livet med det nyekyrkje- og kalendaråret. Foto: Øystein Vik