Den keltiske kyrkja i Noreg og klosteret pΠSelja

 

Dei fyrste som kom med den kristne trua til vŒr del av verda, kom frŒ den keltiske kyrkja, dvs. frŒ Irland.

 

Her kjem nokre peikarar for den som vil fordjupa seg meir i dette emnet:

 

http://www.katolsk.no/biografi/columba.htm

http://www.katolsk.no/biografi/irland12.htm

http://www.katolsk.no/biografi/patrick.htm

http://www.skelligexperience.com/skellig_michael.html

http://www.stellamaris.no/150204.htm

 

 

PŒ Vestlandet stŒr enno fleire keltiske steinkrossar og er dei eldste vitnemŒl om spor etter kristne misjon¾rar til vŒrt land.

 

Eit kj¾rt minne om keltisk kyrkje er Sta Sunniva. Ho var ei irsk prinsesse som la ut pŒ havet for Œ kome unna den heidenske viking-h¿vdingen som ville ekte henne. Ho vart den kanskje fyrste martyren for kristen tru her til lands. Men Herren heldt si hand over henne og f¿lgjet hennar medan dei dreiv ikring pŒ havet og f¿rte dei til sist til ¿ya Selja i Ytre Nordfjord. Her vart Sunniva og Seljumennene igjen "berga" ved at fjellhola dei g¿ymde seg i, rasa saman over dei. B¿na deira om ikkje Œ falle i hendene pŒ heidningane, vart h¿yrt. Sta Sunniva og dei heilage Seljumennene har minnedag 8. juli.

 

http://www.katolsk.no/biografi/sunniva.htm

 

Det er sagt: "Sunnivahelleren pŒ Selja er Œ sjŒ pŒ som livmora som f¿dde Kyrkja i Noreg."

Den f¿rste kyrkja pŒ Selja var truleg sj¿lve hola under helleren, St.Mikaelskyrkja

 

http://www.katolsk.no/biografi/erkenglr.htm

 

eller Salen som ho er kalla. Det var der dei fann relikviane, og det var der helgendyrkinga tok til. Soga seier samstundes at Olav Tryggvason fekk bygd ei kyrkje pŒ Selja. Den var truleg av tre, og kan ha stŒtt framfor hola, nede pŒ sletta, eller pŒ B¿. Dette mŒ ha skjedd i Œr 996 eller 997. OgsŒ den andre kong Olav-Olav den heilage-var pŒ Selja. Snorre fortel at det var her han steig i land dŒ han kom heim og kravde kongsnamn. Han sŒg det som eit godt teikn at han kom til Œ ta land nett pŒ denne heilagstaden.

 

http://www.katolsk.no/biografi/olav/

 

Seinare kom det fleire steinkyrkjer pŒ Selja, kanskje ei av dei f¿rste steinkyrkjene i landet vart bygd her. Ei av dei var bispekyrkja med fleire namn; Kristkyrkja, St.Albanuskyrkja,

 

http://www.katolsk.no/biografi/alban.htm

 

som truleg vart bygd etter at Olav Kyrre valde Selja som eit av dei f¿rste bispeseta i landet, omlag Œr 1068. Sta.Sunnivakyrkja var ei anna, og var bygd oppe pŒ terrassen framfor hola. der skrinet til St. Sunniva stod pŒ h¿galteret. PŒ same tid, eller like etter, kom benediktinarmunkar, truleg frŒ England, til Selja. Dei tok over anlegget dŒ biskopen flytta til Bergen, ein gong pŒ 1100- talet.

 

Munkane vart no einerŒdande pŒ Selja. Dei bygde ut klosteret, dyrka jorda pŒ ¿ya, og la etter kvart under seg eit omfattande jordegods i Selje og dei n¾raste bygdene. Klosteret var ein l¾restad der mang ein prest og seinare biskop fekk si utdanning. ¯konomien mŒ ha vore god, for mot slutten av 1200- talet bygde dei ut anlegget. Klosteret og helgenstaden var pŒ sitt st¿rste pŒ slutten av 1200- og byrjinga av 1300- talet. I den perioden var Noregsveldet og pŒ sitt st¿rste. Pilegrimar kom langvegsfrŒ til Selja, og ein stor del av pilegrimsmerka som er funne her i landet, er funne nettopp pŒ Selja. Selja var og ein viktig stoppestad for pilegrimar pŒ veg til Nidaros.

 

Ein stor brann i 1305 ¿ydela store delar av anlegget, men mykje av det vart bygd opp att. Svartedauden midt pŒ 1300- talet gav Selja ein ny knekk, men i nesten 200 Œr til var det liv mellom klostermurene pŒ ¿ya. Det siste vi h¿yrer om Selja, er at klosteret i 1522 fekk tilsendt mj¿l frŒ Bergen. I samband med reformasjonen i 1530-Œra, vart klosteret plyndra og naturen tok igjen over pŒ Selja.

 

"Biskop av Selje" var tittelen til biskopen i Gulating. Sj¿lve tittelen vart tatt vare pŒ av den katolske kyrkja.

 

Kjelde: Sokneprest Ottar S.Myrseth, Benkeblad, St.Olav, lesund.

Selja, kulturhistorisk handbok